.

آزمون تشخیص بویایی ایران ( تست سریع ) ، یک تست بویایی ساده شامل 6 بو برای ارزیابی اولیه حس بویایی افراد است. نتایج این تست نشان می‌دهد که حس بویایی فرد نرمال است یا دچار اختلال می‌باشد. چنانچه پاسخ‌های صحیح 5 یا بیشتر باشد، حس بویایی، نرمال ارزیابی می‌شود و کمتر از 5 پاسخ صحیح، وجود اختلال بویایی را نشان می‌دهد. این آزمون در طرح‌های غربالگری سلامت، کلینیک‌های طب کار، معاینات سلامت صنایع مختلف و کلینیک‌های تخصصی کاربرد وسیع دارد.

اختلالات‌ بويايي‌ ممكن‌ است‌ هدايتي‌ يا حسي‌ ـ عصبي‌ باشند. اختلالات‌ هدايتي‌ در اثر عواملی كه ‌باعث انسداد مسیر بویایی شود، تا حدي‌ كه‌ از رسیدن مولكول‌هاي‌ بو به‌ اپي‌تليوم‌ بويايي‌ ممانعت کند، ايجاد مي‌شوند. اختلالات‌ حسي‌ ـ عصبي‌ در اثر روندهايي‌ به‌ وجود مي‌آيند كه‌ مستقيماً روي‌ اپي‌ تليوم‌ عصب‌ بويايي‌ يا مسيرهاي‌ عصبی مركزي‌ بويايي‌ اثر مي‌گذارند و در آنها اختلال ‌ايجاد مي‌كنند.

عفونت­‌های دستگاه تنفس فوقانی؛ ضربه به سر؛ بیماری­‌های بینی و سینوس­‌های پارانازال مانند پولیپ و التهاب مزمن مجاری بینی یا سینوس ( مانند رینیت، سینوزیت و رینوسینوزیت ) ؛ جراحی­‌های زیبایی یا بازسازی بینی ( مانند رینوپلاستی باز )؛ سالخوردگی؛ سیگار کشیدن؛ بیماری­‌های نورودژنراتیو ( مانند آلزایمر، پارکینسون و ام اس )؛ مداخلات درمانزاد ( مانند سپتوپلاستی، رینوپلاستی، توربینکتومی و پرتو درمانی ) ؛ نئوپلاسم‌های داخل بینی ( مانند پاپیلوما، همانژیوم و آملوبلاستوما )؛ تومورها یا ضایعات داخل جمجمه ( مانند سندروم فوستر کندی، مننژیوم شیار بویایی، گلیوم لوب فرونتال )؛ صرع؛ اختلالات روانی (مانند شیزوفرنی و افسردگی ) ؛ اختلالات عصبی – روانی ( مانند اختلالات طیف اوتیسم، آسپرگر، عدم تمرکز/ بیش فعالی )؛ قرارگیری طولانی مدت در معرض برخی از مواد شیمیایی؛ کم کاری غده تیروئید؛ بیماری­‌های کلیوی؛ اختلالات مرتبط با زوال مخچه ( مانند آتاکسی فردریک ) ؛ میگرن  از عوامل مهم ایجاد اختلال بویایی بحساب میایند.

در سال­‌های اخیر مطالعاتی بر روی بهبود حس بویایی افراد دچار اختلال بویایی به روش تمرین بویایی انجام شده است. برای مثال در سال 2011 جین پلایلی و جین-پیر رویت نشان دادند که یک ناحیه­ از مغز در هر دو  فرآیند تشخیص و تصور کردن یک بوی خاص تحریک می­‌شود. افرادی که در این تحقیق شرکت کردند شامل دو گروه کارشناسان حرفه‌­ای عطر و دانشجویان کالجی در فرانسه بودند. این افراد در دستگاه ام– آر- آی قرار گرفتند و از آنها خواسته شد که بوی موادی که نام آنها در مونیتور روبرویشان ظاهر می­‌شود را تصور کنند. پلایلی و رویت دریافتند که سطح فعالیت مغز با افزایش تجربه بویایی افراد کاهش می­‌یابد. مغز کارشناسان حرفه ای عطر برای تصور کردن بوها به فعالیت کمتری نیاز دارد.

در این تحقیق، توانایی پرورش یافته­‌ی کارشناسان حرفه‌­ای عطر که سا‌‌‌ل­‌های زیادی را صرف بوکردن و آموزش تعداد بی­شماری از انواع بوها نموده بودند، در تصور بوهای مختلف اثبات شد.